ADANA (AA) - TEKNOFEST Adana'da farklı kategoride 100'ü aşkın takımın katıldığı Nükleer Enerji Teknolojileri Tasarım Yarışması'nın temel kategorisinde 200 megavat kapasiteli modüler reaktör (SMR) tasarımı birinci oldu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK), Türkiye Teknoloji Takımı Vakfının (T3 Vakfı) TEKNOFEST Adana yarışmaları kapsamında organize ettiği yarışmaya üniversite öğrencileri, akademisyenler ve özel sektörden 100'ü aşkın takım katıldı.
Katılımcılar, temel kategoride Modüler Reaktör Kavramsal Tasarımı, alt kategorilerden Reaktör Kalp Tasarımı, Nükleer Enstrümantasyon ve Kontrol Sistemi Tasarımı, Nükleer Yakıt ve Atık Yönetimi'ne ilişkin tasarımlarını sundu.
Yaklaşık 3 gün süren yarışmada katılımcılar ilgili kategorilerde tasarımlarını anlatan sunumlar yaptı, tasarımların yer aldığı raporları yarışma jürisine teslim etti.
0-150 megavat arası mikro modüler reaktör (MMR), 150-300 megavat arasında yer alan reaktörler ise küçük modüler reaktör (SMR) olarak tanımlanıyor.
Açıklanan sonuçlara göre, Modüler Reaktör Kavramsal Tasarımı'nda takımlardan "6-Çarpan" 1'inci, "B.E.A.M" 2'nci, "NÜKSAN" 3'üncü oldu.
Alt kategorilerde ise Nükleer Yakıt ve Atık Yönetimi'nde Türkcore, Reaktör Kalp Tasarımı'nda Sinergi, Nükleer Enstrümantasyon ve Kontrol Sistemi Tasarımı'nda ANKÜ-CAN takımları birinci oldu.
- "Amacımız tasarımımızın Türkiye'nin küçük modüler reaktörüne temel oluşturması"
Özel sektör çalışanlarından Nükleer Enerji Mühendisi İshak Burak Alper, AA muhabirine, yarışmaya hazırlık süreçleri ve elde ettikleri sonuca ilişkin yaptığı değerlendirmede, yarışmanın sosyal medya üzerinden açıklanmasının ardından arkadaşlarıyla organize olduklarını belirtti.
Alper, yarışmaya ilk önce özel sektörün katılımının açık olmadığını kaydederek, "Biz özellikle ricada bulunduk. Sağolsunlar ricamızı kabul ettiler. Biz de o andan itibaren hemen hazırlıklara başladık. Analizlerimizi yapmaya başladık. Fakat kavramsal tasarımda süre çok kısıtlıydı. Biz de gece gündüz çalışarak yetiştirmek için elimizden geleni yaptık. Nihayetinde yetiştirdik de. Yani hem jüriden, hem buradaki arkadaşlarımızdan, hocalarımızdan aldığımız geri dönüşler çok olumluydu. Neticede iyi bir iş çıkardığımıza inanıyoruz. Arkadaşlarımız adına kendim adına teşekkür ederim." diye konuştu.
Yarışmaya sundukları basınçlı su reaktör projesinin, 200 megavat kapasiteli küçük model reaktörlere uyarlanmasından oluştuğunu dile getiren Alper, "Bu proje kapsamında elektronik analizleri, termal analizleri, kaza analizleri kavramsal kategorinin talep ettiği bütün analizleri yaptık. Proje kapsamında jürinin de değerlendirmesiyle başarılı olduk, birinci olduk. Mutluyuz. Arkadaşlarım adına da teşekkür ediyorum." dedi.
Yarışmanın kavramsal analiz ve detay analiz olmak üzere iki kısma ayrıldığını ve bu aşamada kavramsal analizi yaptıklarını belirten Alper, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bir sene sonraki Teknofest'te bizden beklenti daha bu projeyi de detaylandırarak, daha ayrıntılı analizler yapmak. Bizim amacımız eğer Türkiye'de bir küçük modüler reaktör projesi hayata geçirilecek olursa bizim yapacağımızı projenin buna temel oluşturması. Bir sene sonra daha detaylı analizler çıkararak daha böyle ayrıntılı gerçek bir projeye temel oluşturabilecektir. Ben organize edenlere teşekkür ediyorum T3 Vakfına, diğer bütün emeği geçenlere, arkadaşlarıma teşekkür ediyorum."
- 1 megavatlık mikro modüler reaktörle 35 yıl elektrik üretimi hedefleniyor
Yarışmada 2. olan Hacettepe Üniversitesi öğrencilerinin oluşturduğu "B.E.A.M" takımı üyesi ve 4'üncü sınıf öğrencisi Mustafa Koca da şunları söyledi:
"Yarışma içinde mikro modüler bir megavat gücünde entegre basınçlı bir su reaktörü tasarladık. Bizim reaktörümüzün diğer reaktörlerden öne çıkan özelliği bir basınç kabı içerisinde entegre bir şekilde çalışması, diğer takımlara göre daha güvenilir bir reaktör tasarladık. Ayrıca bizim en büyük özelliklerimizden birisi taşınabilir ve kolay kurulum gerçekleştirilebilir şekilde bir reaktör tasarımı ortaya koymuş olmamız. Kritik tesisler, acil kurulumun gerektiği doğal afet durumları veya coğrafi sıkıntıların olduğu küçük alanlara kurulumu çok hızlı bir şekilde gerçekleştirebiliyoruz."
Reaktörün küçük kapasiteli olması sayesinde çok küçük bir yatırımla hayata geçirilebileceğine işaret eden Koca, yüksek teknoloji gerektiren reaktör basınç kabının da Türkiye'de üretilebileceğini dile getirdi.
Koca, reaktörün 35 yıllık ömrü süresince her 5 yılda bir olmak üzere 7 defa değiştirilecek yakıtın toplam maliyetini 4 milyon dolar olarak hesapladıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bizim reaktörümüzün 35 yıllık ömrü içerisinde ilk yatırım maliyeti, yakıt maliyeti ve işletme maliyetlerinin toplam maksimum 15 milyon dolar olacağını öngörüyoruz. Yarışmaya öncülük eden, bu yarışmayı ortaya koyan ve nükleer sektörün Türkiye'de gelişmesine ön ayak olan başta TEKNOFEST yetkilileri olmak üzere herkese teşekkür ederim."
- Toryum yakıtlı modüler reaktör tasarımı 3'üncü oldu
Hacettepe Üniversitesi mezun öğrencilerinden oluşan NÜKSAN Takımının üyesi Alper Şahin de "Yarışmada sunduğumuz tasarım ise 45 megavat kapasiteli yüzde 95 Toryum-232 ve yüzde 5 Uranyum-233'ten oluşan toryum ağırlıklı yakıtın kullanılmasını öngörüyor. Bizim buradaki amacımız yakıt olarak Türkiye'nin de de kaynak bakımından zengin olduğu toryumu tercih etmek ve enerjinin barışçıl yoldan teminini sağlamak." dedi.
Şahin ayrıca tasarımdaki kullanılan alt sistemlerin tamamen yerli ve milli imkanlarla üretilmesini hedeflediklerini belirtti.
Yarışmacılardan temel kategoride 1. olan takıma ödülü gün içinde verilecek diğer takımlar ise ödüllerini pazar günü alacak.
Ödüller TENMAK tarafından temel kategoride birinciye 400 bin lira, ikinciye 300 bin lira, üçüncüye 200 bin lira, alt kategori birincilerine ise 150'şer bin lira olarak duyurulmuştu.